Luchtvaart - Nederland: boeken - Koninklijke Luchtmacht (tot 1945)

Kroniek van de Koninklijke Luchtmacht

Met de oprichting van de Luchtvaartafdeeling, als onderdeel van de Koninklijke Landmacht, wordt op 1 juli 1913 de kiem gelegd voor de Nederlandse militaire luchtvaart. De "aviatiek' staat dan nog in de kinderschoenen, maar al snel is het luchtwapen niet meer weg te denken uit het krijgsbedrijf. Binnen enkele decennia ontwikkelt de legervliegdienst zich van een bescheiden hulpwapen tot een modern zelfstandig krijgsmachtdeel.

Tegenwoordig geldt de Koninklijke Luchtmacht als een hoogtechnologische organisatie. Inmiddels is de introductie van een gevechtsvliegtuig van de zogenaamde vijfde generatie in volle gang: de F-35 Lightning II. Ook krijgt de luchtmacht onbemande vliegtuigen. En met de ontwikkeling van een luchtmachtsatelliet is zelfs de ruimte als operatiedomein in het vizier. De mens in de luchtmacht blijft echter onmisbaar.

De geschiedenis van de militaire luchtvaart is het verhaal van pioniers, van steeds weer nieuwe technologische innovaties, van een eigen cultuur en niet te vergeten van militaire operaties. De rijk geïllustreerde Kroniek van de Koninklijke Luchtmacht geeft - van dag tot dag - aan de hand van memorabele gebeurtenissen, zowel hoogtepunten als dieptepunten, een prikkelend en toegankelijk overzicht van de Nederlandse militaire luchtvaarthistorie.
De luchtmacht en haar voorgangers in Nederland en Nederlands-Indië komen daarbij in de volle breedte aan bod.

Militair vervoer verbeeld - Transport bij de krijgsmacht 1900-2006

Deze publicatie belicht meer dan een eeuw aan militair transport binnen de Nederlandse krijgsmacht. Transport vormt een cruciale factor voor het succes van militaire operaties. Zonder adequaat vervoer is het onmogelijk om militaire eenheden en hun uitrusting snel en efficiënt op het juiste moment op de juiste plaats in te zetten.
Dit fotoboek, voorzien van inleidende teksten, geeft voor het eerst een breed overzicht van het materieel, alsook de betrokken mensen en organisaties gedurende de afgelopen honderd jaar bij het transport van de Nederlandse krijgsmacht.

Bekende transportmiddelen zoals de 'dikke DAF' (YA 328) van de landmacht, de Fokker F-27 van de luchtmacht, en het hedendaagse transportschip Hr.Ms. Rotterdam van de marine worden behandeld. Daarnaast wordt aandacht besteed aan opmerkelijke voorbeelden van militair transport, waaronder gewondentransport per patrouillevliegtuig, vrachtwagens met mitrailleurbunkers, en landingsvaartuigen beladen met locomotieven.
Het militaire transportverleden van Nederland in de afgelopen eeuw wordt hiermee zowel tekstueel als visueel in al zijn facetten belicht.

De jonge jaren van de Luchtmacht - het luchtwapen in het Nederlandse leger 1913-1939

Dit boek beschrijft de zoektocht naar deze nieuwe dimensie in oorlogvoering in de periode tot aan de mobilisatie van 1939. Boeken over de Nederlandse luchtmacht richten zich tot nog toe op het tijd tijdens of na de Tweede Wereldoorlog.
Naast maatregelen op terreinen als organisatie, personeel en materieel wordt aandacht besteed aan de nauwe relatie van het luchtwapen met de vliegtuigindustrie.

Dirk Starink is oud-bevelhebber der luchtstrijdkrachten en heeft meerdere publicaties over de Nederlandse luchtvaart op zijn naam staan.

Inhoud:
1. De opkomst van het internationale luchtwapen tot 1940
2. Het luchtwapen in het Nederlandse defensiebestel tot 1940
3. De opbouw van het Nederlandse luchtwapen tot 1919
4. De jaren van financiële krapte 1920-1935
5. Moeizame modernisering en uitbreiding van het luchtwapen na 1935
6. De jonge jaren van de luchtmacht.

De interneringen van vliegtuigen tijdens De Groote Oorlog

Omdat Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal was ging de hevige strijd die ten zuiden van ons land woedde grotendeels aan ons voorbij. Toch had Nederland regelmatig te maken met de strijd in de lucht boven België en Noordwest-Frankrijk.
Naarmate de luchtoorlog met een steeds groter aantal vliegtuigen en soms ook luchtschepen werd gevoerd, gebeurde het vaker dat deze boven Nederland terechtkwamen. Zodra de toestellen op Nederlands grondgebied of in de Nederlandse territoriale wateren terecht kwamen, ging de regering over tot internering van vliegtuigen en bemanningen. Dit betekende dat zij niet meer konden deelnemen aan de oorlog.

"De Interneringen van vliegtuigen tijdens De Groote Oorlog" is een duidelijk verslag van deze belangrijke periode in de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. Het boek bestaat uit 335 pagina's vól gedetailleerd beeldmateriaal.

Vliegvelden in oorlogstijd - Nederlandse vliegvelden tijdens bezetting en bevrijding 1940-1945

Na het grote succes van de eerste editie verschijnt nu een geactualiseerde heruitgave van deze integrale studie over Nederlandse oorlogsvliegvelden. Meer dan veertig vliegvelden komen aan bod met ruime aandacht voor de bouw, infrastructuur, logistiek, inzet van operationele eenheden en ondersteunende diensten op en rond de vliegvelden. Ook de luchtaanvallen op de vliegvelden komen aan de orde.

Het Nederlandse grondgebied speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol in de luchtoorlog. Vanaf het begin van de Duitse bezetting richtte de Luftwaffe hier vele vliegvelden in om haar offensieve en defensieve taken te kunnen uitvoeren.
In het laatste oorlogsjaar benutten de geallieerde luchtstrijdkrachten nieuw aangelegde en op de Duitsers veroverde vliegvelden in Nederland om nazi-Duitsland te verslaan.

Duits Deelen - Van vliegbasis tot jeugdzorg

Lag het gehucht Deelen in de middeleeuwen al op een kruispunt van handelswegen, ook in de meer recente geschiedenis was Deelen een centrum, maar dan voor militair luchtverkeer. 'Fliegerhorst Deelen' werd in 1940, direct na de Duitse inval, aangelegd op de vliegroute van Engeland naar het Ruhrgebied. Weinig Nederlanders beseffen dat hier tussen 1940 en 1945 een hevige luchtoorlog tussen Engeland en Duitsland is uitgevochten.
Over die recente Duitse luchtvaartgeschiedenis is, in tegenstelling tot over de Slag om Arnhem met de landing van duizenden parachutisten, maar weinig gepubliceerd.

Deelen was de thuisbasis van de Duitse Nachtjagd onder commando van Wolfgang Falck. In Deelen kreeg deze toen 30-jarige officier en piloot de kans zijn ideeën over samenwerking van krijgsmachtonderdelen uit te werken en te testen. In de strategie van een moderne luchtoorlog bleek deze teambuilding voor piloten van levensbelang.

Dit boek gaat over het dagelijks leven van die jonge Duitse soldaten in de oorlogsjaren. Verhalen uit de eerste hand, maar ook van Arnhemmers die contacten hadden met deze bewoners van het vliegveld ten Noorden van hun stad. 'Fliegerhorst Deelen' met zijn 600 gebouwen is sinds kort een Rijksmonument. Het voormalige vluchtleidingscentrum, met 30 cm dikke muren en stalen luiken voor de ramen, is nu in gebruik als tijdelijke woon- en leefruimte van jongeren. Zullen zij later net als Wolfgang Falck zeggen: 'Deelen heeft een bijzonder plekje in mijn hart, hier is mijn leven veranderd.'?

Fokker schoolvliegtuigen en de militaire vliegopleiding 1913-1940

Toen Anthony Fokker in 1919 vanuit Duitsland naar Nederland kwam, nam hij zijn robuuste en betrouwbare vliegtuigen mee. De motoren hadden grote vermogens gekregen en de prestaties waren aanzienlijk verbeterd. De vliegtuigen waren wapens op zich geworden. De vliegtuig werden ontworpen voor een specifieke taak en konden ingezet worden als jachtvliegtuig, verkenner of bommenwerper.
Aan het eind van de oorlog werd het voor leerling-vliegers gevaarlijk, om met de grote vermogens en de enorme wendbaarheid van de moderne vliegtuigen onervaren de lucht in te gaan. Zo ontstond er vraag naar speciaal als lesvliegtuig ontworpen vliegtuigen. Aan het eind van de oorlog ontwierp Fokker de V.43: Fokkers eerste schoolvliegtuig.

Bij Fokker kon je voor elk soort vliegtuig terecht. Naast de D-serie jachtvliegtuigen werd een nieuwe C-serie verkenners, B-serie vliegboten, T-serie torpedo- en bommenwerpers opgezet. Op civiel gebied startte Fokker met de F-serie passagiersvliegtuigen.
Om potentiële klanten aan je te binden was het noodzakelijk om vliegers al vanaf het begin bekend te maken met je producten. Zo werd al direct na de oorlog de S-serie schoolvliegtuigen opgezet. Leerling-vliegers konden zo hun eerste lessen op de S-kisten doen en daarna overstappen op de C.I en de D.VII.

De LVA en de MLD waren de grote gebruikers van de Fokker S-kisten. In het buitenland sloegen de leskisten niet aan. Bij de MLD en de LVA kreeg een complete generatie vliegers de opleiding op de Fokker S.III en de S.IV. De toestellen werden intensief gebruikt. Ze maakten vele noodlandingen en vliegongelukken, en werden meestal weer geheel opnieuw opgebouwd.
Als vervanger werd na vijftien jaar (!) de Fokker S.9 voor beide opleidingen aangekocht. De laatste drie S.9's werden na de oorlog gebouwd. Het werden Fokkers laatste tweedekkers, die nog op de oude gemengde bouwwijze werden gebouwd.